A

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z



AIS

Automatic Identification System. Een systeem waarmee op een plotterscherm schepen zichtbaar gemaakt kunnen worden. Voor de beroepsvaart is het hebben van een AIS-transponder (AIS-A) verplicht. Er komen steeds ook steeds meer jachten met een AIS transponder (AIS-B), daardoor zij ook zij dan zichtbaar zijn.

AIS ontvanger

In tegenstelling tot een transponder is dit slechts een ontvanger.

ALR

NMEA Alarmstatus

APB

Autopilot format B. Informatie die naar de stuurautomaat wordt gestuurd over de te volgen koers.

ATD

Actual Time of Departure. Actuele tijd van vertrek.


B

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Baud

Snelheid van een verbinding. Meet technisch: Baud is een eenheid die het aantal signaalwisselingen ofwel symbolen per seconde op een datatransmissiekanaal, of meer algemeen, op een informatieverbinding aangeeft.

Baudrate

Snelheid van een verbinding, zie ook 'baud'. Een benadering van de snelheid is, het baud-getal te delen door 10, hetgeen het aantal bytes (tekens) per seconde oplevert.

Bissectrice

De bissectricelijn markeert de halve hoek tussen twee routelegs.

BOD

Bearing - Origin to Destination = Koerslijn

Breedtegraad

Zie latitude

BRG

Bearing. De richting (in kompas-graden) van je huidige positie naar de bestemming. BGR 270 is dus een rechte lijn van IJmuiden naar Lowestoft.

BWC

Bearing & Distance to Waypoint met gebruikmaking van de grootcirkel route.


C

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Chart up

Originele stand van de kaart met de tekst vaak horizontaal. Zie ook North up, Leg up en Head up.

COG

Course Over Ground. De koers over de grond. De COG wordt weergegeven aan de hand van gegevens van je GPS.

Columbus goes Digital

Bedrijfs dat navigatieapparatuur ontwikkelt, produceert en verkoopt op basis van OpenCPN. 

COM-poort

Een COM-poort is een communicatieverbinding tussen aangehangen apparaat en uw computer. Tegenwoordig hebben computers bijna alleen nog maar USB verbindingen beschikbaar.

Course over Ground

Course Over Ground. De koers over de grond. De COG wordt weergegeven aan de hand van gegevens van je GPS.

Course up

De kaart gedraaid zodat de grondkoers naar boven staat gericht. Zie ook North up en Chart up.

CPA

Closest Point of Approach. De minimale afstand waarop je een AIS of MARPA target nadert. voordat er een alarm wordt geacitveerd.

CTS

Course To Steer. De kompaskoers naar het doel. Dit is een denkbeeldige rechte lijn die op vaarwater met bochten dus niet altijd te varen is. Ook niet als er zeilend slagen gemaakt moeten worden.


D

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Deviatie

Het hoekverschil tussen het magnetische noorden en het kompas noorden heet de kompasfout of deviatie. Dit komt vooral voor op stalen schepen.

DIS

Distance. De afstand van je huidige positie tot je bestemming.

DOG

Distance Over Ground, de totaal afgelegde afstand over de grond gemeten. (bijv. langs een route)

DOP

Geeft informatie betreffende de nauwkeurigheid van de GPS metingen. Hoe lager de DOP, hoe nauwkeuriger de positie. Zie ook hdop.

DR

Dead Reckoning. Een door gegist bestek verkregen positie (bijvoorbeeld door verzeiling van positie aan de hand van koers en snelheid)

DTG

Distance To Go. De af te leggen afstand tot het volgenderoutepunt.

DTGt

Distance To Go total. De nog totaal af te leggen afstand tot het laatste routepunt.

DTK

Desired Track. De gewenste route.

Dynamische informatie

Dynamische informatie is de informatie die die de AIS uitzend / ontvangt die aan verandering onderhevig is. Denk daarbij aan positie en snelheid. Deze dynamische informatie wordt 1 x per 2 minuten uitgezonden tenzij het schip langzamer vaart dan 2 knopen. Dan slechts 1 x per 6 minuten. Zie ook Statische Informatie


E

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

EBL

Electronic Bearing Line

ENC

Electronic Navigation Chart

EPE

Estimated Positional Error. Een indicatie van de nauwkeurigheid waarmee je huidige positie wordt weergegeven.

ETA

Estimated Time of Arrival. De verwachte tijd van aankomst met de huidige SOG.

ETD

Estimated Time of Departure. Het verwachte tijdstip van vertrek

ETE

Estimated Time Enroute. De verwachte tijdsduur tot je bij je bestemming bent.


F

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

FIS

Rijkswaterstaat heeft het initiatief genomen om samen met andere vaarwegbeheerders (provincies, waterschappen, havenbedrijven) alle vaarweginformatie onder te brengen in één systeem. Dat systeem heet Fairway Information Services, kortweg FIS.


G

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Garmin protocol

Het Garmin protocol is een door Garmin zelf ontwikkeld protocol voor informatieoverdracht. Zie ook NMEA en SeaTalk

GGA

Essentiele data voor de fix positie.

GLL

Geographic Latitude and Longtitude.

GMT

Greemwich Mean Time is hetzelfde als UTC, de Universal Time Coordinated. De tijd die geldt op de merediaan van Greenwich. De Nederlandse zomertijd is GMT + 120 minuten

GPS

Global Positioning System

GPX

Formaat voor GPS-exchangestanden

GRIB

GRIB is een internationaal afgesproken data format voor meteorologische informatie. Een GRIB file kan gedownload en zichtbaar gemaakt worden als een soort overlay over een kaart. Het bevat informatie over wind, luchtdruk en neerslag.

Grib-V2

Grib versie 2 is het laatste nieuwe format voor Grib files. Zie verder bij Grib.

Grootcirkel

Grootcirkelnavigatie is het navigeren naar een bepaalde positie langs de grootcirkel of orthodroom, de kortste afstand tussen twee punten op een bol. Grootcirkelnavigatie wordt vooral toegepast bij grotere afstanden.

GS

Ground Speed. Je snelheid over de grond gemeten.

GSA

Geeft informatie over DOP en actieve satellieten.

GSV

Geeft informatie over de zichtbare satellieten


H

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

HDG

De richting (in graden) waarin de neus van het vaartuig wijst ten opzichte van de grond. Dit hoeft (bijvoorbeeld door zijwind of stroming) niet overeen te komen met de bewegingsrichting (TRK).

HDM

De magnetische koers, waar nog de variatie bij moet worden opgeteld.

hdop

Horizontale gemiddelde GPS nauwkeurigheid.

HDT

De ware koers, gecorrigeerd voor deviatie en variatie.

Head up

De koerslijn (heading) staat vertikaal op het scherm, zoals ook gebruikelijk op radar.

Heading

Heading. Koerslijn


I

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

IENC

Inland Electronic Navigation Chart

IMO

International Marine Organisation


J

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Jeppesen

Er zijn vele leveranciers van kaarten. De Jeppesen kaart voor de luchtvaart is de standaard voor piloten. Voor de scheepvaart maakt Jeppesen niets.


K

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Karma

Karma: Goede daden leiden tot goede gevolgen en slechte daden leiden tot slechte gevolgen. Karma is de fundering voor goed zeemanschap.


L

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

LAT

Latitude. Geografische breedte

Latitude

Latitude is de breedte graad. Dat kan zijn noorder- of zuiderbreedte. Het zijn de (denkbeeldige) horizontale lijnen over de aarde. De Evenaar is nul graden.

Leeway

Winddrift ofwel de hoek van het zog met de koerslijn. Ook wel Drift of Verzet genoemd.

Legenda

De legenda of legende is het gedeelte van een kaart waarop wordt uitgelegd wat de afzonderlijke kaartsymbolen betekenen.

Lengtegraad

zie Longtitude

LON

Longtitude. Geografische lengtegraad

Longtitude

Engelse benaming voor Lengtegraad. Dat kan ooster- of westerlengte zijn. Lengtegraden zijn de verticale meredianen die (denkbeeldig) over de aarde lopen. De bekendste is de nul-merediaan die over het Engelse Greenwich loopt.


M

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

MARPA

Mini Automatic Radar Processing Aid

MBTiles

Kaartformaat MBTiles. MapBoxTiles

MMSI

Het MMSI-nummer (Maritieme Mobile Service Identiteit-nummer) is een uniek getal van negen cijfers dat een radiostation of groep van stations identificeert.

MOB

Man Over Boord.

MSL

Mean Sea Level (MSL) is op een paar cm gelijk aan NAP.

Multiplexer

Een multiplexer maakt het mogelijk om diverse NMEA apparaten tegelijk te gebruiken zonder dat de informatie elkaar "in de weg" zit.

Mux

Zie Multiplexer


N

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

NMEA-0183

NMEA-0183 is een protocol om apparatuur aan boord van schepen gegevens te laten uitwisselen. Dit protocol is geschikt om via seriële verbindingen (met name RS-422-lijnen in de nieuwere versies, RS-232 in de originele 1.0-versie) informatie te versturen. Volgens het officiële protocol gaat dit met 4800 baud, maar vaak kan een hogere baudrate gekozen worden als alle apparatuur dit ondersteunt.

NMEA-2000

NMEA 2000 is de opvolger van NMEA 0183. De overdracht snelheid is verhoogd van 4800 bits per seconde naar maar liefst 250 Kb per seconde.

North up

North Up. Noordgerichte kaart


O

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

oeSENC

OpenCPN Encrypted ENC. De oeSENC kaarten zijn ENC kaarten die geschikt gemaakt zijn voor OpenCPN. dit zijn kaarten met een licentie. Ze zijn dus NIET gratis.

OpenCPN

'Open Chart Plotter Navigator'. Het navigatieprogramma dat onderwerp is van deze handleiding.

Open Source

Een vorm van software ontwikkeling die enerzijds gratis is en die anderzijds faciliteert dat vrijwillige programmeurs over de hele wereld kunnen samenwerken.

OSM

OpenStreetMap, kortweg OSM, is een project met als doel om vrij beschikbare en vrij bewerkbare landkaarten te maken. Wereldwijd wordt informatie over straten, rivieren, grenzen, en gebieden verzameld en opgeslagen in een vrij toegankelijke database. Iedereen kan er aan meewerken, het invoeren en aanpassen van de informatie steunt volledig op vrijwilligers.


P

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Port

Bakboord

POS

Position. Je huidige positie

Proximity

Proximity betekent letterlijk zoiets als "naast" of "in de buurt". In dit programma wordt proximity gebruikt bij waypoints.


Q

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Querulant

Opstapper die zo vervelend is dat hij of zij zich kandidaat dreigt te stellen als onvrijwillig MOB. Hee, we konden geen ander 'Q' vinden ...


R

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

RM

Relative Motion. De relatieve beweging van objecten ten opzichte van jezelf.

RMB

Recommended minimum navigation information voor sentence B.

RMC

Recommended Minimum sentence C

RNG

Range. De afstand van je huidige positie naar je bestemming.

ROT

Rate of Turn, draaisnelheid in graden per tijdseenheid.

Routepunt

Een routepunt is een begin-, eind-, of tussenliggend punt op een route. Dat kan ook een waypoint zijn.

RPM

Rounds per minute. Toerental

RSA

Rudder Sensor Angle, roerhoek


S

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

SAT

Satellietstatus met 2D of 3D fix, Satellieten in gebruikt, Satellieten in beeld

Seatalk

SeaTalk® is een gesloten protocol dat ontwikkeld is door Raymarine®. Dit protocol wordt gebruikt voor de onderlinge gegevensuitwisseling tussen Raymarine navigatie instrumenten zoals de ST40, ST50 en ST60 series. Zie ook NMEA en Garmin protocol.

Slope

Hellingshoek

SOG

Speed Over Ground. De snelheid over de grond. Op stroomloos water is die snelheid natuurlijk vrijwel gelijk aan de snelheid door het water. De SOG wordt weergegeven aan de hand van gegevens van je GPS.

Speed

SPEED Snelheid door het water in koersrichting (HDG)

STA

Scheduled Time of Arrival. Geplande tijd van aankomst. Zie ook ETA, verwachtte tijd van aankomst. Het verschil is dat de STA van tevoren vast staat en de ETA steeds bijgesteld kan worden.

Statische informatie

Statische informatie is de informatie die de AIS uitzend of ontvangt die NIET veranderlijk is. Denk daarbij aan Scheepsnaam, MMSI nummer en afmetingen van het schip. Statische informatie wordt 1 x per 6 minuten uitgezonden. Het kan dus soms even duren voor deze info op uw scherm zichtbaar wordt.. Zie ook Dynamische informatie

STBD

Stuurboord

STD

Scheduled Time of Departure. Geplande tijd van vertrek

Stream

Ware stroomsnelheid en richting (t.o.v. de grond)

STW

Speed Through Water. Dat is de snelheid zoals aangegeven door de Log.

Systeemdatum/tijd

De systeemdatum/tijd is de datum/tijd op je computer zelf. Via Windows kan je die indien nodig aanpassen .


T

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

TCPA

Time to Closest Point of Approach. De minimale tijd tot het CPA zal worden bereikt voordat er een alarm wordt geactiveerd.

TM

True Motion. Ware beweging van objecten ten opzichte van jezelf.

TonR

Time on Route, de tijd gevaren langs de route

ToR

Time of Route, de tijd gevaren langs de route

Transponder

Zender/ontvanger voor AIS

TRK

Track. De richting (in graden) waar in je beweegt.

TTG

Time To Go, De tijd die nodig is om het waypoint te bereiken met de huidige SOG


U

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

UKC

Under Keel Clearance, afstand tussen kiel en grond.

UTC

Universal Time Coordinated is hetzelfde als GMT, Greenwich Mean Time. De tijd die geldt op de merediaan van Greenwich. De Nederlandse zomertijd is UTC + 120 minuten


V

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Variatie

Het verschil tussen het magnetische noorden en het ware noorden. Het magnetische noorden ligt ten tijde van dit schrijven in de buurt bij het Canadese plaatsje Bathurst, ongeveer 2000 kilometer van het ware noorden.

VDM (AIS)

Een bericht van AIS ('Vessel Description Message'?). 'VDM' verwijst naar een AIS-bericht over een schip. Kruist u bijvoorbeeld de 'Santa Maria' dan komt er een VDM-bericht binnen van de Santa Maria: 'Ik ben de Santa Maria, dit is mijn locatie, koers en snelheid'). 

VDO (AIS)

Een bericht van AIS. Een van de AIS-berichten die binnenkomt is die van uw eigen schip. Uw AIS-apparaat weet (indien goed ingesteld) wat uw eigen schip is, een bericht over uw eigen schip komt via VDO binnen zodat OpenCPN weet dat dit geen aanvaring met uzelf dreigt te worden.

VHF

Very High Frequency. Korte afstand radio, o.a. voor marifoon en AIS.

Vingerafdruk

Een vingerafdruk van je computer is een digitaal algoritmisch bestand dat gegenereerd wordt op basis van een aantal unieke en specifieke kenmerken van een computer. Daarmee onderscheidt die ene specifieke computer zich ten opzichte van een andere computer. Een soort digitaal paspoort dus waarmee de computer zich identificeert of hij werkelijk is wie hij beweert te zijn.

Dit is vanaf versie 5.20 van OpenCPN niet meer relevant.

VMG

Velocity Made Good. De "goed gemaakte snelheid" is de snelheid waarmee je in een denkbeeldige rechte lijn (hemelsbreed) het volgende waypoint bereikt.Als je niet in een rechte lijn naar je bestemming beweegt dan is de VMG lager dan de GS.

VTG

zie VMG


W

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Wake

Winddrift, de hoek van het zog met de koerslijn.

Wantij

Het wantij is de plaats, gelegen tussen een eiland en de kust, waar tijdens vloed de beide getijstromen samenkomen die zich via de zeegaten aan weerszijden van het eiland naar het gebied tussen eiland en kust bewegen. Op het wantij is wel sprake van eb en vloed maar nauwelijks van stroming.

Waypoint

Markering op de kaart. Een waypoint kan een doel zijn om naar te navigeren.

WGE

Kaartdatum WGS84

WIND

Windsnelheid en richting (ware wind of schijnbare wind)

Wind Down

De WOW vector staat vertikaal

WOW

Wind Over Water

WP

Zie Waypoint

WPL

Waypoint Location data bevat essentielel waypoint data.


X

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

XTE

Cross Track Error. De afstand tot de ideale routelijn.


Y

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Ysselmeer

Nederland kent de ij als één letter. Maar de Amerikanen hebben deze letter bij het maken van hun computers niet meegenomen. Dus wij moeten het doen met de i en j. Het is wat onfortuinlijk dat soms de ij wordt vervangen door de Y ... die in Nederland toch wordt uitgesproken als de letter i en niet als de letter ij. We gaan dus varen op het iesselmeer?


Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Zog

Zog of Kielzog is de naam voor het spoor door het water dat je achter je boot trekt. Aan het zog kan je zien of je een rechte lijn gevaren hebt.